Helly Tống thử tài nhuộm vải truyền thống của người Khách Gia khi đến Đài Loan
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Cách tăng tốc độ phản hồi của chatbot ChatGPT
Trong tập 4 chương trình Người yêu tôi đỉnh nhất, Hari Won, Sam và Diệu Nhi chào đón thêm 2 khách mời là ca sĩ Will và Ái Phương. Tính cách hài hước của hai ca sĩ này giúp cho chương trình trở nên thú vị và sôi nổi hơn.Khi Nam vương Cao Xuân Tài cùng bạn gái xuất hiện trên sân khấu và mang đến từ khóa "Đưa nhau đi trốn" thì lập tức bị Will chất vấn. Cựu thành viên nhóm 365 chia sẻ anh có quen biết Cao Xuân Tài và đánh giá Nam vương Man Of The World 2018 là người ít nói và hiền lành nhưng tại sao nam người mẫu lại liều lĩnh đưa bạn gái đi trốn.Giải thích về câu chuyện này, Cao Xuân Tài cho biết: "Tôi và Châu yêu nhau trong thời điểm dịch bệnh nên chỉ tỏ tình và chấp nhận quen nhau qua tin nhắn. Sau khi hết giãn cách, tôi đến một quán lẩu gà lá é để ăn, vì phong cách đồi núi ở trước quán rất đẹp nên tôi chụp và đăng lên Facebook kèm dòng trạng thái "Đưa nhau đi trốn". Sau đó, tôi hẹn Châu ra cà phê gặp mặt lần đầu. Lúc đó, Châu tranh thủ cả nhà ngủ trưa để ra gặp tôi, chắc khoảng được 30 phút thì mẹ Châu thức dậy và không thấy con gái trong nhà. Trớ trêu là bác lại thấy tấm hình lúc nãy tôi vừa đăng nên cả gia đình của Châu hoảng loạn và còn báo công an nữa". Câu chuyện của Cao Xuân Tài khiến cả ban bình luận cười nghiêng ngả.Đến phần thi hát của thí sinh Đức Hải, Will thẳng thắn nhận xét: "Anh cảm thấy em có một nỗi sợ nào đó đang ẩn giấu, điều này thể hiện khá rõ trên gương mặt em". Đáp lại, Đức Hải thừa nhận: "Bình thường em là người suy nghĩ nhiều và thường hay cân nhắc kỹ lưỡng mọi thứ. Anh là một ca sĩ gạo cội, nếu anh cảm nhận được điều đó thì em rất cảm ơn. Em sẽ cố gắng khắc phục biểu cảm gương mặt để bài hát được truyền tải tốt hơn".Khi nghe Đức Hải gọi Will là "ca sĩ gạo cội", Thanh Duy và Sam lập tức trêu chọc khiến cựu thành viên 365 bối rối. Ngay sau đó, nam thí sinh này lên tiếng giải thích: "Em biết anh Will đã hoạt động trong nhóm 365 từ rất lâu. Em còn sinh năm 2000...". Chưa để Đức Hải nói hết câu, Diệu Nhi tiếp tục "cà khịa": "Ở độ tuổi này, em nên gọi anh Will là chú mới đúng". Tình huống bất ngờ này khiến cựu thành viên 365 chỉ biết cười trừ và nhắn nhủ đến thí sinh Đức Hải: "Có những thứ mình không nên giải thích quá nhiều". Tiếp đó, ban bình luận được thưởng thức màn so tài gay cấn giữa thí sinh Đức Hải và Hùng Phạm. Sau cùng, với phần thể hiện xuất sắc, Hùng Phạm giành được chiến thắng với giải thưởng 80 triệu đồng.
‘Bão’ giá cà phê
Nghị định 168/2024/NĐ-CP (Nghị định 168) chính thức có hiệu lực từ ngày 1.1.2025, gây ra nhiều ý kiến trái chiều, nhất là những người thường xuyên điều khiển phương tiện giao thông. Với mức xử phạt tăng cao so với Nghị định 100/2019/NĐ-CP (Nghị định 100), vi phạm giao thông trở thành mối lo ngại lớn. Mặc dù mức xử phạt đã tăng cao, vẫn có rất nhiều người thường xuyên mắc phải những lỗi vi phạm giao thông khiến bản thân phải trả giá đắt. Một trong những lỗi vi phạm giao thông phổ biến, dễ gặp trong dịp Tết là lỗi nồng độ cồn với mức phạt lên đến 40 triệu đồng đối với người điều khiển ô tô, 10 triệu đồng đối với người điều khiển mô-tô, xe máy.Ngoài ra, vẫn có một số lỗi vi phạm giao thông khác như sử dụng mô-tô, xe máy chở hàng hoá quá khổ, sử dụng xe máy leo vỉa hè và vượt đèn đỏ,... Đây đều là những lỗi dễ mắc phải nếu bất cẩn và chủ quan trọng quá trình tham gia giao thông. Để đảm bảo an toàn trong dịp Tết này, người điều khiển phương tiện cần tuân thủ quy định luật An toàn giao thông.
Chỉ cần tìm kiếm từ khóa "đổi tiền mới" trên Facebook, không khó để thấy những bài đăng quảng cáo dịch vụ này. Phóng viên thử liên lạc với N.L.T (ngụ ở TP.Thủ Đức, TP.HCM), người này cho biết "muốn đổi tiền mới thì bao nhiêu cũng có", và có đầy đủ các mệnh giá tiền từ 1.000 đồng đến 200.000 đồng.Theo T., phí đổi tiền cụ thể là: 100 tờ 1.000 đồng tiền mới (là 100.000 đồng) sẽ lấy phí 20.000 đồng (20%). Tức là bỏ ra 120.000 đồng sẽ đổi được 100.000 đồng gồm 100 tờ tiền mới mệnh giá 1.000 đồng.Đối với tờ 2.000 đồng, 100 tờ sẽ có phí 25.000 đồng (12,5%). 100 tờ 5.000 đồng sẽ mất phí 40.000 đồng (8%).Với những tờ tiền polymer, phí đổi 100 tờ lần lượt là: 7% đối với tiền mệnh giá 10.000 đồng, 9% với 20.000 đồng, 8% đối với 50.000 đồng, 5% với 100.000 đồng và 4% với 200.000 đồng.T. nói: "Nếu đổi số lượng lớn thì phí sẽ giảm khoảng từ 1 – 2%". Người này cũng cho biết càng cận tết, đã nhận được nhiều tin nhắn mong được đổi tiền mới. "Có người đổi vài chục triệu đồng với đầy đủ các mệnh giá tiền khác nhau. Có người đổi ít, khoảng vài triệu đồng. Tiền mới được đổi nhiều nhất là mệnh giá 50.000 đồng và 100.000 đồng".Tài khoản P.T.T.T. (ngụ ở Q.Bình Tân, TP.HCM) cũng nhận đổi tiền mới dịp tết 2025. T. cho biết phí đổi tiền mới, tùy mệnh giá, dao động từ 5 – 8%. T. nói thêm: "Nhiều khách ưa chuộng việc đổi tờ tiền 2 USD. Bên tôi đổi 1 tờ tiền 2 USD với giá 65.000 đồng". Tức chi 65.000 đồng để đổi lấy tờ tiền có giá trị khoảng 50.000 đồng (theo tỷ giá ngày 23.1).T. kể: "Từ 15.1 đến nay, rất nhiều người liên hệ đổi tiền mới để lì xì cho trẻ nhỏ, mừng tuổi cho người thân... Có những ngày tôi đổi đến khoảng 200 triệu đồng. Kể từ 21.1, nhu cầu này càng tăng cao hơn".Khảo sát tìm hiểu ở nhiều nơi có dịch vụ đổi tiền mới, PV cũng nhận được những báo giá tương tự. Có những nơi báo "đã hết tiền mới để đổi".Thực tế, có nhiều người đã đổi tiền mới và tốn phí. Anh Nguyễn Khắc Minh Khôi (32 tuổi), làm việc ở một công ty nội thất trên đường Trường Chinh (Q.Tân Phú, TP.HCM), cho hay: "Tôi đổi 24 triệu đồng tiền mới các mệnh giá 20.000 đồng, 50.000 đồng, 100.000 đồng và phải tốn phí 1.660.000 đồng".Tương tự, chị Hà Thị Bắc (30 tuổi), ngụ ở Block A8, chung cư Ehome 3 (Q.Bình Tân, TP.HCM), kể: "Tôi đổi tổng cộng 39 triệu tiền mới và phải tốn 2.310.000 đồng phí đổi".Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, việc đổi tiền cũ sang tiền mới được thực hiện khi đồng tiền bị rách, nát, không đủ điều kiện lưu thông. Điều 6, Thông tư số 25/2013/TT-NHNN ngày 2.12.2013 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định về việc thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông nêu rõ: "Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi có trách nhiệm thực hiện việc thu, đổi ngay cho khách hàng có nhu cầu, không hạn chế số lượng, không yêu cầu thủ tục giấy tờ".Với các trường hợp đổi tiền vẫn đủ điều kiện lưu thông, điển hình như đổi tiền lì xì, pháp luật không cấm nếu được thực hiện đổi ngang giá. Tuy nhiên, khi thực hiện đổi tiền với mục đích ăn chênh lệch, hưởng lời, thì lại bị xếp vào hành vi "thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật" và bị xử phạt theo quy định tại khoản 5, Điều 30 Nghị định số 88/2019/NĐ-CP ngày 14.11.2019 của Chính phủ.Cụ thể, hành vi "Thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật" bị nghiêm cấm, nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 40 triệu đồng đối với cá nhân, từ 40 triệu đồng đến 80 triệu đồng đối với tập thể.Anh Lê Anh Vũ, thành viên diễn đàn chongluadao.vn, khi đổi tiền mới để lì xì còn gặp một số rủi ro. Chẳng hạn bị yêu cầu chuyển khoản đặt cọc, nếu làm theo thì có nguy cơ bị chiếm đoạt tiền. Hay có thể sẽ nhận phải tiền giả, không đúng cam kết ban đầu.Anh Vũ cho rằng: "Pháp luật đã quy định rõ, hành vi thu đổi tiền mới, tiền lẻ nhằm hưởng phần trăm chênh lệch là hành vi trái pháp luật. Bên cạnh đó, người có nhu cầu đổi tiền mới cần phải cẩn thận kẻo bị lừa đảo".
Tự động hóa kinh doanh đóng góp gì vào nền kinh tế số?
Mục tiêu của Honor là xây dựng một hệ sinh thái thiết bị AI đa dạng, không chỉ bao gồm smartphone mà còn cả máy tính xách tay, máy tính bảng, thiết bị điện tử đeo và nhiều tiện ích khác.Để hiện thực hóa kế hoạch này, Honor dự định hợp tác chặt chẽ với Google và Qualcomm nhằm triển khai các giải pháp AI tiên tiến. Cụ thể, công ty sẽ tích hợp dòng mô hình AI Gemini vào các sản phẩm của mình và sử dụng chip hiện đại của Qualcomm để tối ưu hóa các tính năng AI.Honor cũng kêu gọi toàn bộ ngành công nghiệp cùng tham gia vào việc phát triển một hệ sinh thái AI mở, với một phần trong đó là giới thiệu Alpha Plan, bao gồm ba giai đoạn phát triển.Giai đoạn đầu tiên sẽ tập trung vào việc phát triển một chiếc smartphone AI "siêu thông minh" lấy con người làm trung tâm nhằm nâng cao năng suất và cải thiện cuộc sống hằng ngày của người dùng. Giai đoạn thứ hai sẽ tạo ra một hệ sinh thái AI mở, cho phép tương tác liền mạch giữa nhiều thiết bị và nền tảng. Cuối cùng, giai đoạn ba sẽ chuẩn bị cho kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) với khả năng vượt qua nhận thức của con người.Hiện tại, Honor đang phát triển một ứng dụng AI di động với giao diện đồ họa có khả năng thực hiện các tác vụ thực tế như đặt phòng khách sạn, sắp xếp cuộc họp và quản lý lịch trình. Công ty cũng đang phát triển các công cụ AiMAGE và AI Upscale để xử lý hình ảnh, giúp cải thiện độ rõ nét và chỉnh sửa ảnh chân dung cũ. Đặc biệt, Honor sẽ tích hợp công cụ phát hiện deepfake vào các dòng smartphone hàng đầu và thiết bị gập mới nhất của mình.Với những sáng kiến này, Honor hy vọng củng cố vị thế trên thị trường quốc tế, đặc biệt trong phân khúc cao cấp, nơi Apple và Samsung đang thống trị. Ngoài ra, công ty cam kết cung cấp 7 năm hỗ trợ cập nhật Android và bản vá bảo mật cho dòng smartphone Magic, tương tự như những gì Google và Samsung đã thực hiện.
